Urriaren 30ean ospatuko da aurten Gernikako azken astelehena, eta Gernikako azokarik jendetsuenaren ordutegia eta jarduerak kontatu nahi dizkizugu, hutsik egin ez dezazun. Izan ere, urriko azken asteleheneko azoka festa handia da Gernikan, eta aukera egokia txakolina, taloa txorizoarekin edo Idiazabalgo gazta eder bat probatzeko, bertso-saio bat entzuteko, zesta-puntako partidak ikusteko, eta arratsaldea txosnetan pasatzeko…
Zergatik astelehenez? Gernikako azokari buruzko bitxikeria hori eta gehiago kontatuko dizkizugu.
Gernikako azken asteleheneko 2023ko programa
Zein da Gernikako azken asteleheneko jardueren ordutegia? Galdera garrantzitsua da, jende asko biltzen baita, eta goiz joatea komeni baita. Hona hemen 2023ko Gernikako azken asteleheneko programa eta azokarekin lotutako informazio baliagarria:
- 9:00 h. Baserriko produktuen lehiaketa eta azoka, hiriguneko kaleetan (Artekalea, Juan Calzada, Industria, San Juan), 900 bat posturekin.
- 12:00 h. Bertso-saioa, Merkurioren iturriaren plazan.
- 13:30 h. Sari-banaketa (barazkiak, frutak, eztia, txakolina, landareak...) eta ongintzako xedeetarako gazta-enkante herrikoia, Merkurioren iturriaren plazan.
- 17:00 h. (gutxi gorabeherako ordua) Zesta-puntako partidak Jai Alai frontoian.
Gernikako azken astelehena egun osoz ospatzen da; beraz, indarrak hartzeko, zoaz txosnen eremura eta jan talo goxo-goxo bat.
Zergatik da desberdina urriko azken asteleheneko azoka?
Gernikako azoka astelehenero egiten da, urte osoan; zertan da desberdina urriko azken astelehenekoa?
Egun horretan, herriko kaleetara ateratzen dira baserritarren postuak; horregatik da maitea eta berezia.
Ikusi duzu programa; baserritarren eta bertako produktuen lana balioesten duen benetako festa da, baina baita eskulangintzarena, nekazaritzako makineriarena eta askoz gehiago ere.
Gernikako azken astelehena txakolina edo sagardoa edateko, jaki goxoak jateko eta kuadrillarekin ondo pasatzeko eguna da.
Eta, horregatik, urtero ehun mila pertsona inguru biltzen ditu, gernikarrak eta Euskal Herri osoko bisitariak, ez baitute inondik ere galdu nahi festa handi hori.
Beraz, hobe duzu asteartea libre hartu eta urriko azken astelehena Gernikan pasatzea, merezi bezala.
Zergatik egiten da astelehenetan merkatua Gernikan?
“Lunes gernikes, kolperik ez”. Herri-esaera horren arabera, astelehenetan Gernikan ez da kolpe zorririk jotzen, eta horrexegatik da azoka-eguna astelehena.
Lehen ez zegoen superrik izkina bakoitzean, eta ez zen hain erraza toki batetik bestera joatea; beraz, Busturialdeko eskualde osoko jendeak astelehenetan Gernikara joateko aprobetxatzen zuen, erosteko baina, batez ere, jendearekin egoteko eta zesta-partidez gozatzeko.
Mendeak ditu ohitura horrek. Pentsa zenbateraino dagoen errotuta... Euskal Herrian mantentzen diren merkatu tradizional gutxietako bat da.
Gernikako azokari buruzko bitxikeriak
Inoiz izan ez bazara, ikusten duzunez, merkatua tradizio bat da. Urriko lehen eta azken astelehena egun seinalatuak dira, baina asteroko merkatua duela 650 urte baino lehenagotik egiten da.
Azter ditzagun Gernikako azokaren bitxikeria batzuk:
- 1366an sortu zenetik, Gernikako hiribilduak asteroko azoka bat egiteko pribilegioa du.
- Aire zabalean egiten zuten, harik eta bonbardatu zuten arte. Orduan, berariazko esparru bat eraikitzea erabaki zuten, eta 1943an amaitu ziren eraikuntza-lanak.
- 1991n inauguratu zuten gaur egungo merkatua, lehen instalazioa eraitsi ondoren.
- Hileko lehen larunbatean, ekainetik abendura, produktu baten inguruko azoka bereziak egiten dira: Idiazabal gazta eta Urdaibaiko txakolina, Gernikako piperra, sukalki...
Ikusten duzunez, Gernikako azokak historia luzea du atzean, eta hortik dator errotzea eta nortasuna. Gernikako azken astelehenaz gozatzeko plan bikaina.
Irudia: Turismoa Gernika-Lumon.