Irailaren 8an, Hondarribian Alardea egiten da. Desfilea izaten da egun horretako jarduera nagusia, eta 1638an frantziarren setiotik askatu zirenekoa ospatzen dute. Hondarribiko Alardearen jatorriari eta jarduera-agendari buruzko datu gehiago emango dizkizugu.
Ez da erraza tradizio batek 300 urte baino gehiago irautea. Hondarribiko Alardea (1639tik egiten da) Euskadiko festa zaharrenetariko eta errotuenetariko bat da.
Historia, debozioa eta jaia uztartzen dira egun horretan; 2023an, irailaren 8an egingo da.
Hondarribiko Alardean, Guadalupeko Amari egindako botoa berriztatzen da urtero, haren egunean. Eta zergatik egiten da? Eskerrak emateko herriak 1638an jasan zuen Frantziako armadaren setiotik askatzeagatik.
Hondarribiko Alardearen historia
1638ko uztailean, Frantziako Luis XIII.aren soldaduek Hondarribia inguratu zuten.
Setioak 69 egunez iraun zuen, hondarribiarrek denbora hori behar izan baitzuten frantziar soldaduak kanporatzeko.
Borroka eta sufrimendua bizi izan zituzten, eta debozioa ere bai. Guadalupeko Amari eskari eta erreguak egin zizkieten: laguntzen bazien, urtero prozesio batekin eskertuko ziotela agindu zioten.
Eta halaxe izan zen. 1639tik, irailaren 8an, hondarribiarrek prozesioan ateratzen dute beren Ama Birjina. Baina ez da segizio erlijiosoa bakarrik; “herritar armatuek” eskolta egiten diote.
Prozesio berezi hori da Hondarribiko Alardea.
Hondarribiko Alardeko jarduerak
Desfile jendetsu hori izaten da Alardeko ekintza nagusia. Konpainia parte-hartzaileetako txilibito-, erredoble- eta danbor-joleek eta eskopetariek osatzen dute segizioa.
Goiz-erdian, herriko kaleak zeharkatu ondoren, Guadalupeko santutegiraino igotzen dira. Han, meza egiten da setioan hil ziren guztien omenez eta, ondoren, erromeria herrikoi handi bat egiten da.
Arratsaldean, segizioak bueltako bidea hartzen du, sinbolismoz betetako ohitura zaharrei jarraituz.
Hondarribiko Alardearen hasiera eta ibilbidea
Hondarribiko elizako kanpaiek iragartzen dute alarde berria.
Desfilea hasteko, konpainia eta unitateak Gernikako Arbolako belardietan elkartzen dira, eta Arma plazarako bidea hartzen dute.
Ondoren, Jasokundearen eta Sagarrondoko Andra Mariaren elizaren atarira joaten dira. Han egiten da eguneko ekintza sinbolikoenetako bat: Bandera jasotzea.
Zenbait deskarga eta salba egin ostean, segizioak Saindua baselizarako bidea hartzen du. Aurrean joaten da Zalditeriako Bateria, eta, haren ondoren, artilleriakoa.
Baselizara iristean, harrera egiten diote elizako kabildoari, eta, ondoren, bandera eliza barruan uzten dute.
Hondarribiko Alardeko musika eta agurra
Santutegiko mezaren ondoren, konpainiak Gurutzearen zelaian biltzen dira, eta ohiko deskargak egiten dituzte.
Arratsaldez, bueltako bidean, Arma plazan eta eliz atarian geratzen dira berriro, Bandera itzultzeko.
Eguneko bigarren zati honetan, musikak garrantzi handia hartzen du. Hala, Musika Bandak eta Danborradak elkarrekin jotzen dituzte eta, Burgumaisuak lerroak hausteko agintzen duenean, eta bakoitza bere lekura itzultzen da.
Konpainiak eta kantinerak Hondarribiko Alardean
Hogei bat konpainiak osatzen dute Hondarribiko Alarde ikusgarria.
Konpainia bakoitzak bere soldadu-batailoia eta bere kantinera ditu, zeina konpainiaren buruan joaten baita. Kantineren hautaketak eta aurkezpenak ospe handia hartu du azken urteetan.
Hona hemen parte hartzen duten konpainietako batzuk: Jaizubia, Arkoll, Akartegi, Montaña, Kosta, Gora Ama Guadalupekoa, Gora Gazteak, Ama Guadalupekoa, Beti Gazte, Gora Arrantzale Gazteak, Mendelu, Olearso, Done Pedro Itsas Gizonen Kofradia eta Mistoa.
Burgumaisua da konpainien burua. Antzinako Gipuzkoako alkateak bezala janzten da: frakarekin, gerriko gorriarekin, espolinak dituzten bota beltzekin, aginte-makilarekin eta ostruka-lumak dituen bikornio beltzarekin. Komandanteak, berriz, txapel gorria, jaka beltza eta sablea eramaten ditu soinean, eta zaldian joaten da. Laguntzaileak eta agindu-kornetinak izaten dira haiekin batera.
Desfilearen buruan Hatxeroen Eskuadra joaten da, larruzko amantalak eta artile zurizko kapela luzeak soinean.
Horietaz gainera, Danborrada, Musika Banda, Kabildoa, Zalditeriako eskolta eta Artilleriako bateria ere badaude.
Koloretako festa ikusgarria izaten da, eta herritar eta bisitariek ilusioz bizitzen dute; bisitari askorentzat harrigarria izaten da.
Alardeak Euskadin
Hitzaren erroa, “ard”, arabiar jatorrikoa da, eta “tropa-ikuskatzea” esan nahi du.
Alardeak Erdi Arokotik datoz. Garai hartan, zeremonia zibil eta erlijiosoak laguntzen zituzten eskolta armatuak ziren.
Euskadin, miliziak foralak ziren, eta arduradun nagusi bat izaten zuten, gerra-kapitaina. Erasotzeko eta defendatzeko armak eramaten zituzten, eta, geroago, suzko armak erabiltzen hasi ziren.
Haiek dira Euskadiko alardeetako jatorrizko segizioak. Gaur egun, zenbait alarde garrantzitsu daude Euskadin, eta, haien artean, Hondarribikoarekin batera, Irungo San Martzial egunekoa nabarmentzen da. Beste post batean hitz egingo dugu hari buruz.
Orain, alardeen nondik-norakoak ezagutzen dituzula, zatoz Euskadiko ezagunenetako bat ezagutzera: Hondarribiko Alardea.
Irudia: Hondarribia Turismo (www.hondarribiaturismo.com)