Urtero, otsailaren 3an, euskaldun askok jartzen du lepoan San Blas lokarria. Nondik dator tradizioa? Ospakizunaren jatorria eta historia kontatuko dizugu, eta esango dizugu noiz erretzen den San Blasen lokarria, nola jartzen den, nola ospatzen den Bilbon eta Euskadiko beste leku batzuetan, eta, jakina, non eros daitezkeen lokarriok.
San Blas lokarria
Eztarriko gaixotasunen zaindaria da San Blas, eta otsailaren 3an ospatzen da haren eguna. Egun horretan, San Blas lokarriaren tradizioari jarraikiz, ohikoa da lepoan koloretako lokarriak ikustea Euskadin.
Izan ere, tradizioa da koloretako kotoizko lokarri bat jartzea lepoan, aurrez San Blasen irudiaren aurrean bedeinkatua, eztarriko gaitzetatik babesteko.
Lehenik eta behin, lokarria eskuratu behar duzu. ¿Non eros daitezke San Blas lokarriak? Euskadiko herri askotan egiten diren San Blas azoketako postuetan eros ditzakezu. Behean ikus ditzakezu leku batzuk.
Lokarria eskuratuta, San Blasen irudia dagoen eliza batera joan behar duzu, eta haren aurrean bedeinkatu.
Eta, gero, lepoan jarri. Hala jartzen da San Blas lokarria.
Noiz erretzen den San Blas lokarria
Tradizioak dioenez, San Blas lokarria 9 egunez eraman behar da lepoan, hilaren 3an bertan kontatzen hasita (aurten astelehena da otsailaren 3a).
Santuekiko deboziozko ohitura bat da "bederatziurrenaren" hori, eta oso sustraitua dago tradizio kristauan.
Egun horiek igarota, lokarria lepotik kendu, hatzekin hartu, eta sutan erretzen da, purifikazio-elementua baita sua.
Une horretatik aurrera, ez duzu izango eztarriko minik, katarrorik eta eztulik.
Non egiten da San Blas lokarriaren ospakizuna Euskadin?
San Blas lokarriaren tradizioa oso errotuta dago Bilbon, baina Euskadiko hiri gehiagotan ere ospatzen da, eta ezin dira falta egun horretako gozoki tipikoak, hala nola anis-erroskilak.
Jai honek erlijioarekin duen loturaz harago, San Blas lokarriaren tradizioak ospe handia du herri batzuetan, haien artean Laudio, Elgoibar eta Abadiño.
Beraz, San Blas lokarria Euskadin ospatzen den herrietara joango gara.
Bizkaia: San Blas lokarria Bilbon
Non egiten da San Blas lokarriaren ospakizuna Bilbon? Bilbotarrak urtero joaten dira Areatzako azokara, errituari jarraitu eta kotoizko lokarri bat erostera; gero, San Nikolas elizara joan ohi dira lokarria bedeinkatzera San Blasen babesa lortzeko.
Gainera, postre-postuak eta gozotegiak egun horretako gozoki ezagunez betetzen dira: anis-erroskilak, San Blas opilak eta santiaguitoak edo malbabisko-gozokiak.
Ohitura da, halaber, lokarri ospetsua erostea, bederatzi egunez eztarrira lotzea eta gero erretzea. Diotenez, eztarriko gaitzak eta ahotsik gabe gelditzeko arriskua uxatzen ditu urte osorako.
Bizkaia: San Blas Abadiñon
Udalerri honetan egiten da baserriko produktuen Bizkaiko azoka ezagunena, Zelaieta auzoan. Baserriko era guztietako produktuen erakusketa eta salmenta egiten da; besteak beste, barazkiak, fruta, landareak, txakolina, gozokiak, eztia edo gazta, baita bestelako artisau-produktuak ere.
Jakina, ez dira falta izaten San Blas lokarri koloretsuak. Halaber, jai-egitarauan herri kiroletakohainbat proba egoten dira, hala nola harri-jasotzea edo trontza. Eta, ospakizun tradizionalekin festan jarraitzeko, bertsolariak eta kalejira.
San Blas Gipuzkoan: Idiazabal eta Elgoibar
Festarik jendetsuena ez den arren, gipuzkoarrek ere ez dute geratu nahi izaten opil goxorik jan gabe eta santuaren bedeinkaziorik jaso gabe. Baina badakizu Gipuzkoako zer herritan ospatzen den San Blas?
Idiazabal
Idiazabalgo patroia da San Blas, eta, beraz, egun horretan festa-giroz betetzen dira kaleak. Urtsuaranen egiten dira ekitaldi gehienak; jarduera ugari antolatzen dira han astebetez. Ekitaldi jendetsuenak erroskilen bedeinkapena, dantza-lehiaketak, pilota-partidak eta txistularien emanaldiak izaten dira.
Elgoibar
Elgoibarren ez da inoiz egon santu horren izena daraman ermitarik, baina antzinako ohitura da gatza, lokarria eta San Blas ogiak bedeinkatzea, urtean zehar eztarriko gaitzak saihesteko. Ogi horiek gari-irinarekin, arrautzekin eta esnearekin egiten dira, baina, gaur egun, San Blas opilak erabiltzen dira haien ordez.
San Blas Araban: Laudio eta Páganos
Gasteizen ez ezik, Laudion, Dulantzin, Páganosen, Agurainen eta Legution ere hainbat ospakizun egiten dira eztarriko gaitzetatik babesten duen santuaren omenez.
Laudio
Laudioko San Blas azoka urteko ekitaldi nagusietako bat bihurtu da. Artisau-produktuen azokaz gain, beste hainbat jarduera ere egiten dira egun horretan; besteak beste, gaztaina-dastaketa, herri-kirolen erakustaldiak, txarriboda eta txerri-hanken lehiaketa. Azken horretan, elkarte gastronomikoak lehian aritzen dira, urteko kazuelarik onena nork prestatuko.
Páganos
Otsailaren 3an, Guardia osoa elkartzen da Páganosen Txulalaia dantzatzeko. Korroan dantzatzen da, eta erritmo eta mugimendu desberdinak txandakatzen ditu. Egun horretan ohikoak dira txorizo-zopa, hostopila eta ardo beroa ere. Gainera, ohitura da santuaren erlikiari musu ematea eta erroskak, hostopilak eta cachete ogiak bedeinkatzea.
San Blas lokarriaren jatorria
San Blas lokarrien tradizioa oso antzinakoa da.
Garai hartakoa da Blas obispo, mediku eta ermitaua.
Kondairak dioenez, eztarrian arrain-hezur bat kateatu zitzaiolako hiltzear zen haur bat sendatzea lortu zuen.
Blas Sebastekoa, jatorriz armeniarra, otsailaren 3an jazarri, atxilotu eta exekutatu zuen Linizio enperadoreak, baina haren mirariaren berri Euskadi osoan zabaldu zen, eta gaur egun ere oso presente dago.
Jarraitu tradizioari: otsailaren 3an, eskuratu zure San Blas lokarria. Bederatzi egun geroago, erre; ez duzu eztarriko minik izango! 😊.
Gainera, hurrengo egunean, otsailaren 4an Santa Ageda eguna ospatzen da Euskadin.
Goiburuko irudiaren iturria: Bilboko elizbarrutia.