Uztailaren 21ean, Baztango biztanleak Elizondon elkartuko dira haraneko biztanleak batzen dituen jai handia ospatzeko. Hirurogei urte baino gehiago ditu jadanik Baztandarren Biltzarrak; karrozen desfilea, dantza tradizionalak eta herri-bazkaria batzen dituen ospakizun herrikoia da.
Bere paisaiak, muinoek, landak eta ibaiek markatua; bere folkloreak, arbasoen tradizioaren isla; eta bere bizimoduak, teilatu eta harlandu arrosak dituzten harrizko baserrietan arnastua, nortasun berezko eta nahastezina ematen diote Baztan Haranari.
Ez da harritzekoa, beraz, urtean behin gutxienez, jaiaren bidez, bakan bihurtzen dituena goresteko biltzea.
2024ko Baztandarren Biltzarraren egitaraua
Ezerk ez ihes egiteko, hona 2024ko Baztandarren Biltzarraren egitaraua:
- 10:00 Artisaugintza-azoka (Pedro Axular).
- 11:00 Karrozen desfilea.
- 14:00 Mutil-dantza, plazan.
- 14:30 Herri-bazkaria Merkatu plazan. Sarrerak aldez aurretik erosi behar dira Baztandarren Biltzarraren egoitzan.
- 16:00 Bazkalondoa: Baztandarren Biltzarra Elkartearen adierazpenaren irakurketa, sari-banaketa, tonbola-zozketa, dantzak…
- 18:00 Dantzaldia.
Baztandarren Biltzarraren historia
Baztandarren Biltzarra 1963az geroztik ospatzen da.
Ideia Elizondoko mutil-talde batek sortu zuen; Aralarko San Migelera egindako txango baten ondoren, pentsatu zuten ondo legokeela Baztango gazte guztiak bilduko zituen festa bat antolatzea.
Ana María Marín zinegotziaren eskutik gauzatu zen ideia.
Baztandarren Biltzarrak ez du data finkorik, baina Iruñeko sanferminen ondorengo eta Santiago Egunaren (Elizondoko jaiak) aurreko igandean ospatu ohi da. Beraz, aurten uztailaren 21ean egingo da.
Baztandarren Biltzarraren 61. edizioa
Aurten, 2024an, 61 urte beteko ditu Baztandarren Biltzarrak.
2024ko Baztandarren Biltzarreko kartela Saioa Ligos Elizondoko gazteak egin du, eta lau pertsona ageri dira han; bi jantzi tradizionalez jantziak eta beste biak garai eta estilo desberdineko jantziz. Irudi horrekin, egileak norberaren nortasuna irudikatzeko eta adierazteko askatasuna aldarrikatzen du egileak, epaitua eta diskriminatua izateko beldurrik gabe.
Baztandarren Biltzarreko jarduerak
Baztandarren Biltzarra 9:00ak inguruan hasten da, herrietako biztanleak beren karrozak desfile handirako prestatzeko asmoz biltzen hasten direnean.
Desfilea hasi baino lehen, Baztango herri guztietako erretoreak biltzen dituen meza bateratua egiten da.
Eta, desfilearen ondoren, mutildantzabat dantzatzen da Udaletxeko plazan; horretan, dantzariak pixkanaka sartzen dira melodiak aurrera egin ahala.
Euskal gastronomia onak ezin du huts egin; goizeko ospakizunak ixteko, herri-bazkari handi batekin amaitzen da , osagaien artean tokiko jaki tipikoak direla, hala nola Lekarozko tortilla, piperrada eta euskal pastela.
Jada arratsaldean, jaiak musika emanaldiekin, antzerkiarekin eta kirol-lehiekin jarraitzen du aurrera.
Horrez gain, Elizondoko kaleetan azoka egoten da egun osoan, janarien, tokiko produktuen eta eskulanen salmahaiekin.
Baztandarren Biltzarreko desfilea
Baina, zalantzarik gabe, begiradarik gehienak karrozen desfile ikusgarrira zuzentzen dira, zeinean modu aktiboan hartzen duten parte Baztango herriek.
Herri bakoitzak bere karroza egiten du eta horretan bere aldarrikapen eta eskariak islatzen ditu, baina tradiziotik aldendu gabe eta bere lurraldeko elementu xarmagarriak erakusteko aprobetxatuz.
Horrela, desfilean lanbide tradizionalak ikus daitezke, hala nola latsariena edo gaztagileena; eguneroko bizitzako irudiak, hala nola antzinako usadioko eztei-ospakizunak; edo pertsonaia tipikoak, hala nola Iturengo “Zanpanzar”.
Karroza bakoitzak inguruko jantzi tipikoarekin jantzitako gazteen segizioa izan ohi du.
Albokariek, txistulariek, akordeoilariek eta musika bandek jotzen dute musika.
Horrela, karrozen, musikaren eta jaki goxoen artean, Baztandarren Biltzarra aukera ezin hobea da bailarako nortasuna eta ohiturak gogoratzeko. Baztan natura- eta ondare-paradisua da, eta merezi du deskubritzea.
Baztan Harana
Baztan Harana Pirinio atlantikoan dago, Frantziatik oso gertu.
Arkitektura bikainak, antzinako tradizioek eta altxor naturalek markatutako harana da, Xorroxin Ur-jauzitik kondairaz betetako haitzuloetara, hala nola Zugarramurdi edo Urdazubi/Urdax.
Haraneko udalerri garrantzitsuena Elizondoda, Baztandarren Biltzarraren agertoki nagusia. Jauregi txiki artean kalez kale ibiltzeko leku bat, non bertako gazta goxoak ere proba ditzakezun.
Beste herri ezagun batzuk, bisita bat ondo merezia dutenak, Ziga, Irurita, Arizkun, Erratzu eta Amaiur/Maya dira.
Agian azken urteetako saga literario ezagunenetako bateko agertokiak ezagutuko dituzu horietan: ” Baztango Trilogia”, Dolores Redondok idatzia eta Haranean girotua. Hain zuzen ere, eleberriko agertoki guztietan zehar ibilzaitezke “Baztango Trilogia Bisita gidatuen”bitartez.
Almandoztik Amaiurreraino, Baztan Haranak natura eta tradizioa arnasten du. Uztailaren 16an, gainera, jai-giroa da nagusi Baztandarren Biltzarraren ospakizunarekin. Ez huts egin karrozen desfile enblematikoa, eta baliatu aukera Iparraldeko paradisu honetaz pixka bat gehiago jakiteko.
Argazkia: Baztan Turismo, visitnavarra.es.